SRCE

Napisao Milan Stanić

Srce

Srce - mozak i centralni nervni sistem
Srce je misic. Predstavlja sistem sastavljen od dve serijski povezane pumpe, jedna pumpa krv kroz pluca dok druga pumpa krv u sva druga tkiva. Pumpa krv samo u jednom smeru. Srce (miokard) je spolja obavijeno tankom fibroznom membranom, srcanom kesom (perikard) dok je iznutra oblozeno slojem endotelnih celija koje cine unutrasnjost (endokard).
U funkcionalnom smislu ima levu i desnu komoru (ventrikul), a svakoj komori je pridodata po jedna pojacivacka pumpa, lijeva i desna pretkomora (atrijum). Atrijumi se kontrahuju pre ventrikula.
Provodni sistem srca cine sinoatrijalni SA cvor, internodalni putevi atrioventrikularni AV cvor i Hisov snop.
Prosecno ljudsko srce je tesko 200-425 grama i za vreme jednog ljuskog zivota napravi oko 3,5 biliona otkucaja ili 100.000 otkucaja dnevno. U jednom danu kroz ljudsko srce protice 7571 litara krvi.

Anatomija srca

Srce ima 4 supljine: dve pretkomore i dve komore. U medicini se cesto koristi izraz "desno" i "lijevo" srce. Desno srce je desna pretkomora i komora; u desnu pretkomoru dolazi venska krv iz tela koja se kroz desnu komoru pumpa u pluca. Krv iz desnog srca u pluca vodi plucna arterija (u njoj se nalazi venska krv, a zove se arterija zato jer je pravilo da su svi krvni sudovi koji idu od srca prema periferiji "arterije").
U plucima se iz krvi izdvaja ugljik-dioksid, a krv se opskrbljuje kisikom. Takva prociscena krv je sad arterijska te iz pluca dolazi u levu pretkomoru plucnim venama (iako sadrze arterijsku krv zovu se vene jer dolaze s periferije u srce). Iz leve pretkomore arterijska krv dalje ide u levu komoru pa u arteriju "aortu" koja je nosi u celo telo. Buduci levo srce pumpa arterijsku krv u celo telo (a desno srce vensku krv samo u pluca), u levom srcu su pritisci triput veci i njegove stenke su deblje i jace.

Latinski naziv za pretkomoru je atrium (mi ga obicno zovemo atrij), komora je ventriculus (ventrikul), a "zid" koji deli desno i levo srce (srcana pregrada) naziva se septum. Zbog postojanja septuma nema kontakta izmedju dve pretkomore i dve komore, inace bi doslo do mesanja venske i arterijske krvi. Izmedju pretkomore i komore se nalazi suzenje (ventil ili lat. valvula) sa zaliscima (zalistak se na latinski zove cuspis). Zalisci sprecavaju vracanje krvi iz komore u pretkomoru. U desnom srcu se nalaze tri takva zaliska pa se valvula naziva "trikuspidalna valvula" ili valvula s tri kuspisa. U levom srcu su izmedju pretkomore i komore dva zaliska pa je to bikuspidalna (ili mitralna jer lici na biskupovu mitru) valvula. Zalisci se takodje nalaze na izlazu iz komora u plucnu arteriju i aortu. Ako se zbog bilo kojeg razloga krv vraca nazad kroz valvulu u pretkomoru to se naziva insuficijencija valvule. Rec insuficijencija dolazi od latinske reci za "nedovoljno". Dakle, valvula je nedovoljno funkcionalna da bi sprecila vracanje krvi natrag.

Ukoliko zbog poremecaja srce treba obaviti veci rad nego sto je normalno, srcane stenke se zadebljavaju. Dve faze rada srca su sistola i dijastola. Sistola je ispumpavanje, a dijastola punjenje krvlju.
Pogledaj preparati u Srbiji